TUSAŞ

Dünyada uzay alanında söz sahibi az sayıda gelişmiş ülkede bulunan Ülkemizin ise tam kapsamlı ilk ve tek Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi, GÖKTÜRK-1 Programı kapsamında TUSAŞ Tesislerinde kurulmuştur.

Yatırım maliyetleri Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayii Müsteşarlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı – TÜRKSAT A.Ş. tarafından karşılanan ve işletmesi TUSAŞ tarafından yapılacak olan yaklaşık 3.800 m2’lik 100.000 sınıfı temiz oda ve yer destek ekipmanlarına sahip olan bu merkezde, kütlesi 5 tona kadar olan birden fazla uydunun aynı anda montaj, entegrasyon ve test faaliyetleri gerçekleştirilebilmektedir.

Merkezin, askeri havaalanı taksi yoluna doğrudan bağlantısının olması, uydunun kara yolu ile taşınması gerekliliğini ortadan kaldırarak emniyet, maliyet ve risk yönetimi açısından önemli avantajlar sağlamaktadır.

Ankara’da TUSAŞ Akıncı Tesislerinde bulunan Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi, yer gözlem, haberleşme ve benzeri özelliklerdeki tüm uzay sistemlerinin fırlatılmaya hazır hale gelene kadar yapılması gereken çevresel test süreçlerine hizmet verebilecek şekilde tasarlanmıştır.

“Montaj” faaliyetleri kapsamında; ekipman, alt-sistem, kablolama ve yapısal parçaların bir araya getirilerek, uydunun oluşturulması amaçlanırken, “Entegrasyon” faaliyetleri ile uydu içindeki ekipman ve alt-sistem bağlantıları yapılır ve uydu işlevsel hale getirilir. Bu süreci, uydunun uzayda görevi gereği karşılaşacağı olası tüm senaryoların tek tek oluşturulması ve uydu bileşenlerinin performanslarının doğrulanması faaliyeti olan “İşlevsel Testler” takip eder.

“Çevresel Test” sürecinde ise, uydu ve uydu bileşenlerinin fırlatıcı ve yörüngedeki çevresel koşullara dayanımı ve müşteri gereksinimlerine olan uygunluğu göstermek amaçlanmaktadır. Söz konusu testlerin hedefi, uydunun, fırlatılma anından yörüngeye oturtulmasına kadarki süreçte karşılaştığı ortam koşullarının, gerçeğe en yakın şekilde oluşturulması ve bu koşullara maruz kalan uydu ve uydu alt sistemlerinin sorunsuz olarak çalıştığının teminat altına alınmasıdır.

Elektromanyetik Girişim/Uyumluluk Testleri: Uydu fırlatma sahasındayken ve fırlatıcıya yerleştirildikten sonra oluşabilecek elektromanyetik etkileşimlerin saptanabilmesi ve ayrıca uydu üzerindeki her bir ekipmanın elektromanyetik açıdan birbiriyle uyum içerisinde çalıştığının doğrulanması amacıyla tam yansımasız (dış ortamdan gelecek RF etkilerinden arındırılmış) alanda Elektromanyetik Girişim/Uyumluluk testleri gerçekleştirilmektedir.

Akustik Testler: Fırlatıcının ateşlenmesiyle ortaya çıkan kuvvetli ses dalgalarının yansıyarak fırlatıcıda ve dolayısıyla uyduda yarattığı mekanik yüklerin benzetimi ise akustik testlerle yapılmaktadır. Akustik Test Odası’na yerleştirilen uydu, basınçlı gaz azotla beslenen kornalarla oluşturulan ses dalgalarına maruz bırakılır.

Titreşim ve Şok Testleri: Fırlatıcının harekete geçmesiyle ortaya çıkan mekanik yüklerin uyduya olan etkisi titreşim testleriyle gözlemlenir. Titreşim testleri, elektro-dinamik sarsıcılar vasıtasıyla gerçekleştirilir. Fırlatıcının hareketinden bir süre sonra üzerindeki yakıt tanklarını bırakması, uydunun fırlatıcıdan ayrılması gibi safhalarda ortaya çıkan şok yüklerinin benzetimi ise şok testleriyle gerçekleştirilir.

Isıl Vakum Testleri: Uydu, fırlatıcıdan ayrılmasıyla zorlu uzay koşullarına maruz kalır. Uzay koşullarını oluşturan düşük basınç, ısınmaya sebep olan güneş ve dünya kaynaklı ısı akıları ve soğumaya sebep olan derin uzay ortamlarının benzetimi Isıl Vakum Odası’nda gerçekleştirilir.

Kütle Özellikleri Ölçümleri: Uydunun yörüngesine oturtulmasında ve uydu yöneliminin hesaplanmasında kullanılan (kütle merkezi, atalet momenti vb.) ve hassas bir şekilde ölçülmesi gereken parametreler Kütle Özellikleri Ölçüm Sistemi’yle ölçülür.

Güneş Paneli Açılma Testi: Güneşten gelen enerjiyi elektrik enerjisine çeviren güneş panellerinin açılması ise hayati önem taşımaktadır. Dolayısıyla, fırlatılmadan önce güneş panellerinin uzayda doğru bir şekilde açılacağının ve patlayıcı cıvatalardan kaynaklanan şok kuvvetinin uyduya ve güneş panellerine zarar vermeyeceğinin doğrulanması gerekmektedir. Bu test, Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’nde bulunan Güneş Paneli Açılma Test Düzeneği kullanılarak gerçekleştirilir.

Kompakt Anten Testleri: Uydunun anten performansının değerlendirilmesi için anten testleri gerçekleştirilir. Kompakt Anten Test Odası’nda bulunan yansıtıcılar ve kaynaklar yardımıyla, yörüngedeki uydunun dünyaya olan uzaklığının benzetimi yapılarak antenlerin işlevselliği ve performansı (anten kazancı, alıcı ve verici sinyal güç seviyeleri vb.) test edilir. Bu testler sayesinde, uydudan yapılan yayının, dünya üzerinde sadece istenilen hedef bölgeye ulaşacağından emin olunur.

Yukarıda bahsedilen tüm çevresel ve işlevsel testlerden başarıyla geçen uydu, fırlatıcıya gönderilmek üzere hazır hale gelmiş olmaktadır. Söz konusu bu testlerin tamamının, gerçekleştirilebildiği Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’ndeki test sistemlerinin teknik özellikleri için lütfen tıklayınız.

TUSAŞ’ın alanında uzmanlaşmış mühendis ve uzay sistemleri üzerinde çalışabilmek üzere eğitilmiş sertifikalı teknisyenlerince Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’nde, milli projelere ilaveten uluslararası uzay/uydu projelerine de hizmet sağlanması planlanmaktadır.

Dünyada sayılı gelişmiş ülkede bulunan söz konusu bu tesis ile Türkiye; uzay sistemleri montaj, entegrasyon ve test hizmetleri sağlayan uluslararası bir oyuncu konumuna gelecektir.